लाभले आम्हास भाग्य बोलतो मराठी आज मराठी भाषा गौरव दिन…..

२७ फेब्रुवारी हा दिवस संपूर्ण महाराष्ट्रात मराठी भाषा गौरव दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस प्रसिद्ध मराठी कवी **कुसुमाग्रज (वि. वा. शिरवाडकर)** यांच्या जयंतीनिमित्त साजरा केला जातो. मराठी ही केवळ एक भाषा नाही, तर ती महाराष्ट्राच्या अस्मितेचा अभिमान आहे. **गदिमा, पु. ल. देशपांडे, वि. स. खांडेकर, संत तुकाराम, संत ज्ञानेश्वर, लोकमान्य टिळक** अशा असंख्य विद्वानांनी मराठी भाषेचा वारसा समृद्ध केला आहे. मराठी भाषेचा इतिहास सुमारे १००० वर्षे जुना आहे आणि ती भारतातील अठराव्या क्रमांकाची सर्वाधिक बोलली जाणारी भाषा आहे. एवढ्या महान परंपरेचा वारसा आपण जतन करायला हवा आणि पुढील पिढीपर्यंत पोहोचवायला हवा.

मराठी भाषा ही आपल्या हृदयाला स्पर्श करणारी, मनाचा ठाव घेणारी भाषा आहे. संतांच्या अभंगांपासून, लावण्यांपर्यंत आणि बालकवींच्या कवितांपासून पु. ल. देशपांडे यांच्या विनोदी लेखनापर्यंत, मराठी भाषेच्या सौंदर्याला तोड नाही. मराठी भाषा जितकी समृद्ध आहे तितकीच ती सहज, सोपी आणि मोजक्या शब्दांत भाव व्यक्त करणारी आहे. मराठी भाषेची व्याकरणात्मक रचना आणि तिच्यातील शब्दसंपत्ती अतिशय समृद्ध आहे. तिचे विविध बोलीभाषा प्रकार – कोकणी, मालवणी, विदर्भीय मराठी, अहिराणी, वऱ्हाडी – हे तिच्या विविधतेचे सुंदर दर्शन घडवतात. भाषेच्या गोडव्यामुळेच मराठी साहित्यातील कविता, कथा, कादंबऱ्या, नाटके आणि सिनेमा यांना विशेष स्थान आहे.

आपल्या मराठी भाषेवर प्रेम करणारी सुरेश भट यांची ही कविता आपल्याला मुखोद्गत असली पाहिजे

लाभले आम्हास भाग्य बोलतो मराठी
जाहलो खरेच धन्या एक तो मराठी
धर्म, पंथ, जात एक जाणतो मराठी
एवढ्या जगात माय मानतो मराठी

आमुच्या मनामानात दंग ते मराठी
आमुच्या रगरगात रंगते मराठी
आमुच्या उरा उरात स्पंदाते मराठी
आमुच्या नसानसात नाच ते मराठी

आमुच्या पिलापिलात जन्मते मराठी
आमुच्या लहानग्यात रांगते मराठी
आमुच्या मुलामुलीत खेळते मराठी
आमुच्या घराघरात वाढते मराठी

आमुच्या कुला कुलात नांदते मराठी
येथल्या फुलाफुलात हासते मराठी
येथल्या दिशादिशात दाट ते मराठी
येथल्या नगानगात गर्जते मराठी

येथल्या दरीदरीत हिंडते मराठी
येथल्या वनावनात गुंजते मराठी
येथल्या तरुलतात साजते मराठी
येथल्या कळीकळीत लाजते मराठी

येथल्या नभामधून वर्षते मराठी
येथल्या पिकांमधून डोलते मराठी
येथल्या नद्यांमधून वाहते मराठी
येथल्या चराचरात राहते मराठी

पाहुणे जरी असंख्य पोसते मराठी
आपुल्या घरात हाल सोसते मराठी
हे असे कितीक ‘खेळ’ पाहते मराठी
शेवटी मदांध तख्त फोडते मराठी

– कविवर्य सुरेश भट

आजच्या डिजिटल युगात इंग्रजी भाषेचा प्रभाव वाढत चालला आहे, आणि अनेक मराठी मुलांना शुद्ध मराठी लिहिता-वाचता येत नाही. इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांमध्ये शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना मराठी भाषा दुय्यम वाटू लागली आहे. हे चित्र बदलण्यासाठी मराठी भाषा संवर्धनाची जबाबदारी आपल्यावर आहे. शासनाने मराठी भाषेच्या संवर्धनासाठी विविध उपक्रम राबवले आहेत. सरकारी कार्यालयांमध्ये मराठी भाषेचा वापर बंधनकारक करण्यासाठी मराठी भाषा कायदा २०२२ लागू करण्यात आला आहे. परंतु, केवळ कायदे करून भाषेचे जतन होणार नाही, तर **आपल्यालाच मराठीचा अभिमान बाळगावा लागेल, तिचा सतत वापर करावा लागेल.

मराठी भाषा गौरव दिनाचे महत्त्व आणि आपण काय करू शकतो?
मराठी भाषा दिन हा आपल्या भाषेच्या गौरवाचा दिवस आहे. या दिवशी शाळा-कॉलेजांमध्ये मराठी निबंध स्पर्धा, वक्तृत्व स्पर्धा, कथा लेखन स्पर्धा, कविता वाचन असे विविध उपक्रम मराठी भाषेची गोड़ी वाढवण्यासाठी घेतले जावेत. आपणही या निमित्ताने दररोज मराठीत वाचन, लेखन आणि संभाषण करण्याचा संकल्प करू शकतो. आपल्या मुलांना, मित्रांना आणि सहकाऱ्यांना मराठीत बोलायला प्रोत्साहित करू शकतो. सोशल मीडियावर मराठी भाषेचा वापर वाढवू शकतो. नवीन मराठी साहित्य वाचणे, नवीन मराठी चित्रपट पाहणे, मराठी गाणी ऐकणे आणि आपल्या संस्कृतीशी जोडून राहणे हे आपल्या हातात आहे.

तुम्हाला माहिती आहे का मराठी भाषा गौरव दिन २७ फेब्रुवारीलाच का साजरा केला जातो?

ज्ञानपीठ पुरस्कार विजेते मराठी साहित्यिक वि. वा. शिरवाडकर अर्थात कुसुमाग्रज यांच्या जयंतीच्या निमित्ताने २७ फेब्रुवारी हा दिवस मराठी भाषा गौरव दिन म्हणून साजरा केला जातो. मराठी भाषेचं संवर्धन आणि गौरव करणं हे या दिवसाचं मुख्य औचित्य आहे. तसंच कुसुमाग्रज यांच्या स्मृतींनाही उजाळा दिला जातो. एखाद्या कवीच्या जयंतीच्या दिवशी मराठी भाषा गौरव दिन साजरं करणारं महाराष्ट्र हे एकमेव राज्य आहे. मराठी भाषा गौरव दिन कुसुमाग्रजांच्या जयंती दिनीच साजरा केला जातो कारण या भाषेसाठीचं कुसुमाग्रज यांचं योगदान खूप मोठं आहे. मराठी भाषा ही ज्ञानभाषा व्हावी यासाठी कुसुमाग्रजांनी मोलाचे प्रयत्न केले. त्यामुळे त्यांच्या जयंतीचं औचित्य साधून २७ फेब्रुवारीलाच मराठी भाषा गौरव दिन साजरा केला जातो. २०१३ पासून २७ फेब्रुवारी हा दिवस मराठी राजभाषा दिवस म्हणून साजरा केला जातो.

हे ही पहा chhatrapati shivaji maharaj छत्रपती शिवाजी महाराज: मराठा साम्राज्याचे संस्थापक

मराठी ही केवळ भाषा नाही, तर ती महाराष्ट्राच्या संस्कृतीची आणि अस्मितेची ओळख आहे. तिला जपणे, वाढवणे आणि पुढील पिढीपर्यंत पोहोचवणे ही आपल्या सर्वांची जबाबदारी आहे. २७ फेब्रुवारीला फक्त मराठी भाषा दिन साजरा करून थांबू नका, तर संपूर्ण वर्षभर आपल्या मातृभाषेचा अभिमान बाळगा. चला, मराठीच्या सन्मानासाठी एकत्र येऊ आणि मराठीला अभिमानाने पुढे घेऊन जाऊ! “जय महाराष्ट्र, जय मराठी!”