प्रधानमंत्री मुद्रा योजना आणि स्टँडअप इंडिया योजना – व्यवसाय वाढवन्यासाठी सुवर्णसंधी!
भारत सरकारने छोटे आणि मध्यम उद्योगांना चालना देण्यासाठी प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (PMMY) आणि स्टँडअप इंडिया योजना सुरू केल्या आहेत. यांचा मुख्य उद्देश म्हणजे लघु उद्योजक, महिला उद्योजक, अनुसूचित जाती-जमाती तसेच इतर आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल गटातील लोकांना आर्थिक मदत करून त्यांचा व्यवसाय वाढवणे. मुद्रा योजना विशेषतः लघु आणि सूक्ष्म उद्योजकांसाठी आहे, जसे की किराणा दुकानदार, छोटे व्यापारी, स्टार्टअप उद्योजक आणि स्वयंरोजगार करणारे लोक. या योजनेंतर्गत शिशु, किशोर आणि तरुण असे तीन प्रकारचे कर्ज दिले जातात, जे ₹50,000 ते ₹10 लाखांपर्यंत असते. या योजनेअंतर्गत कर्ज घेण्यासाठी कोणत्याही प्रकारच्या तारणाची (Collateral) गरज नसते, त्यामुळे नव्या उद्योजकांसाठी हा एक चांगला पर्याय आहे. बँका, वित्तीय संस्था आणि लघु वित्त बँकांद्वारे हे कर्ज दिले जाते. सरकारच्या समर्थनामुळे व्याजदर तुलनेने कमी असतो, त्यामुळे उद्योजकांना व्यवसाय उभा करण्यासाठी आणि चालवण्यासाठी मोठा आधार मिळतो.
या दोन्ही योजनांचा उद्देश देशातील लघु आणि मध्यम उद्योगांना (MSME) आर्थिक मदत करून त्यांना स्वतःचा व्यवसाय वाढवण्यास मदत करणे हा आहे. जर तुम्ही स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा विचार करत असाल, तर या योजनांचा लाभ घेऊन तुम्ही तुमची स्वप्नं साकार करू शकता.
प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (PMMY) – लघु उद्योजकांसाठी मदतीचा हात
प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (Pradhan Mantri Mudra Yojana) एप्रिल 2015 मध्ये सुरू करण्यात आली, जी विशेषतः सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी (MSME) फायदेशीर आहे. या योजनेत कोणत्याही गहाण (Collateral) शिवाय कर्ज मिळू शकते, त्यामुळे छोट्या व्यावसायिकांना याचा मोठा फायदा होतो. मुद्रा (MUDRA) चा पूर्ण अर्थ Micro Units Development & Refinance Agency असा आहे, आणि या योजनेअंतर्गत तीन प्रकारच्या कर्ज योजना आहेत:
1. शिशु (Shishu) योजना – ₹50,000 पर्यंत कर्ज (व्यवसाय सुरू करण्यासाठी)
2. किशोर (Kishor) योजना – ₹50,000 ते ₹5 लाख कर्ज (व्यवसाय वाढीसाठी)
3. तरुण (Tarun) योजना – ₹5 लाख ते ₹10 लाख कर्ज (मोठ्या व्यवसाय विस्तारासाठी)
मुद्रा कर्ज कशासाठी मिळते?
– लघु उद्योग, दुकाने, स्टार्टअप्स
– वस्त्रोद्योग, किराणा दुकान, हॉटेल्स, टेलरिंग व्यवसाय
– सेवा उद्योग, गॅरेज, इलेक्ट्रॉनिक्स मरम्मत दुकान
– ट्रान्सपोर्ट व्यवसायासाठी (टॅक्सी, ऑटो रिक्षा खरेदी)
– कृषी संबंधित व्यवसाय (डेअरी, मत्स्यपालन, मधमाशी पालन)
मुद्रा कर्जासाठी पात्रता आणि अर्ज प्रक्रिया
– भारतीय नागरिक असावा आणि वय 18 वर्षांपेक्षा अधिक असावे
– व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा वाढवण्यासाठी कर्जाची गरज असावी
– राष्ट्रीयीकृत बँका, सहकारी बँका, NBFC किंवा ग्रामीण बँकांमार्फत अर्ज करता येतो
– आधार कार्ड, पॅन कार्ड, व्यवसायाची माहिती आणि बँकेच्या आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज करावा
स्टँडअप इंडिया योजना – महिलांसाठी आणि SC/ST उद्योजकांसाठी संधी
स्टँडअप इंडिया योजना (Stand Up India Yojana) एप्रिल 2016 मध्ये सुरू करण्यात आली. ही योजना खास SC/ST आणि महिलांसाठी आहे, जे स्वतःचा उद्योग सुरू करू इच्छितात. या योजनेंतर्गत ₹10 लाख ते ₹1 कोटी पर्यंत कर्ज मिळू शकते, जे नवीन उत्पादन किंवा सेवा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते.
स्टँडअप इंडिया योजनेचे प्रमुख वैशिष्ट्ये
– फक्त SC/ST आणि महिला उद्योजकांसाठी लागू
– 10 लाख ते 1 कोटी रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते
– नवीन व्यवसाय सुरू करणाऱ्या लोकांसाठी आर्थिक मदत
– 7 वर्षांचा परतफेडीचा कालावधी
– कोणत्याही राष्ट्रीयीकृत बँकेत किंवा स्टँडअप इंडिया पोर्टलवर अर्ज करता येतो
ही योजना कोणासाठी आहे?
– महिला उद्योजक
– अनुसूचित जाती-जमाती (SC/ST) उद्योजक
– नवीन उद्योग, सेवा उद्योग किंवा उत्पादन व्यवसाय करणारे
अर्ज कसा करावा?
– स्टँडअप इंडिया पोर्टल (www.standupmitra.in) वर ऑनलाईन अर्ज करता येतो
– जवळच्या बँकेत जाऊन देखील अर्ज करता येतो
– आवश्यक कागदपत्रे – आधार कार्ड, पॅन कार्ड, व्यवसाय योजनेची माहिती, उत्पन्न प्रमाणपत्र
या योजनांचा व्यवसाय वाढीसाठी कसा उपयोग करता येईल?
– जर तुम्हाला छोटा व्यवसाय सुरू करायचा असेल, जसे की डिजिटल प्रिंटिंग, कॅफे, फूड ट्रक, किराणा दुकान, इलेक्ट्रॉनिक्स रिपेअरिंग, ट्रान्सपोर्ट व्यवसाय, तर मुद्रा कर्ज घेऊन सुरुवात करता येईल.
– जर तुम्ही SC/ST किंवा महिला असाल आणि मोठ्या प्रमाणात व्यवसाय उभारू इच्छित असाल, तर **स्टँडअप इंडिया योजनेंतर्गत 1 कोटी रुपयांपर्यंतचे कर्ज घेता येईल.
– कोणत्याही गहाण (Collateral) शिवाय कर्ज मिळत असल्यामुळे हे लघु उद्योजकांसाठी उत्तम संधी आहे.
हे ही पहा क्रेडिट स्कोर सुधारण्यासाठी सोप्या आणि प्रभावी टिप्स
प्रधानमंत्री मुद्रा योजना आणि स्टँडअप इंडिया योजना या दोन्ही योजना नव्या उद्योजकांसाठी सुवर्णसंधी आहेत. जर तुम्हाला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा असेल किंवा आधीचा व्यवसाय मोठा करायचा असेल, तर या योजनांचा नक्की लाभ घ्या. सरकारी योजनांचा योग्य वापर केल्यास आर्थिक समस्या न येता व्यवसाय यशस्वी होऊ शकतो. त्यामुळे, तुमच्याकडे एखादी व्यवसाय कल्पना असेल, तर आजच या योजनांचा लाभ घ्या आणि तुमच्या उद्योजकतेला नव्या उंचीवर पोहोचवा!
